Collega’s vertelden me recentelijk over een mooi project in Rotterdam: LIFE@Urban Roofs en het dakenprogramma. Wat een geweldige dingen gebeuren er op de daken in deze stad!
Nu ben ik niet de subsidieadviseur die inhoudelijk van de hoed en de rand weet, maar ik ben wel de enthousiaste collega die dit een ontzettend gaaf project vindt in een geweldige stad en er graag even de spotlights op zet.
Op naar Rotterdam dus! Leuk! Het geeft altijd weer een kick als je Rotterdam binnenkomt, op welke manier, met welk vervoermiddel dan ook. Wat een magistrale stad! Er is weinig historie over gebleven na de Tweede Wereldoorlog, maar de stad heeft inmiddels een ongekend wereldse uitstraling gerealiseerd. En…. er zijn dus heel veel platte daken waar je iets moois mee kunt doen.
In het imposante gebouw De Rotterdam tref ik Paul van Roosmalen, manager van het dakenprogramma van de stad Rotterdam, met Eline van Weelden, projectleider van LIFE@Urban Roofs. Een indrukwekkende locatie, zeker als je ook nog eens het uitzicht vanaf de 27e etage in ogenschouw neemt.
Stedelijke uitdagingen
De gemeente Rotterdam is al sinds 2008 bezig met het vergroenen van daken. Het doel is om de stad klimaatbestendiger en leefbaarder te maken. Een greep uit de stappen die zijn gezet:
- De gemeentelijke subsidieregeling voor groene daken ging van start
- De gemeente faciliteert en stimuleert gebouweigenaren actief om de daken in de stad te ontwikkelen
- Rotterdam neemt deel in (inter)nationale netwerken om verspreiding van kennis over multifunctioneel dakgebruik te bevorderen
- Rotterdam omarmde de dakenontwikkeling en verschillende initiatieven gaven de communicatie een impuls: de Rotterdamse dakendagen en het boek “Het Rotterdamse Dakenboek.”
Paul van Roosmalen voegt eraan toe dat je je op een bepaald moment realiseert dat alléén groene daken ontwikkelen best raar is. “De druk op de ruimte in een stad als Rotterdam wordt steeds groter: er moet ook fijnstof afgevangen worden en er moet ook een oplossing komen voor wateroverlast. Zomaar een paar uitdagingen waar de stad, of eigenlijk elke grote stad, mee te maken heeft en waar je oplossingen voor wilt en moet bedenken.” Rotterdam heeft inmiddels al een oppervlakte van 270.000 m2 groene daken, maar het doel is nog ambitieuzer: 1.000.000 m2 daken met groen, alleen al in de binnenstad.
Multifunctionele daken: LIFE@Urban Roofs
De gemeente Rotterdam heeft maar 40% van de openbare ruimte in handen. De overige 60% bevindt zich in handen van private partijen. De gemeente heeft die ruimte echter wel nodig om de stad voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering en verstedelijking. Én een groot deel van die 60% zijn platte daken.
De vraag is: Hoe krijg je meer private gebouweigenaren mee om hun platte daken anders in te vullen? Groene daken leveren geen direct rendement op; een combinatie van functies misschien wel. Behalve groene daken kunnen de daken ook blauw (wateropvang), geel (energieopwekking) en rood (sociale en economische functie als horeca) ingevuld worden of een combinatie ervan: multifunctionele daken. En dat is de insteek van het project LIFE@Urban Roofs. Met deze gedachte ontstond het idee om een aanvraag voor een LIFE-subsidie te doen.
Europese LIFE-subsidie
De LIFE-regeling was oorspronkelijk bedoeld voor verbetering van milieu en natuur, maar sinds een paar jaar is het ook mogelijk subsidie te krijgen voor projecten die gericht zijn op klimaatverandering. Voor Rotterdam was dat een mooie kans.
“De gemeente kan de innovatieve ideeën nooit alleen betalen, dus hoe krijg je geld beschikbaar voor klimaatadaptieve maatregelen? De daken zijn van mensen, organisaties, diverse partijen in de stad. De gemeente heeft er in principe niets over te vertellen. Maar, het is wel een extra laag boven de stad als je die enorme oppervlakte aan platte daken kunt gaan gebruiken.”
Met de LIFE-subsidie is de kans ontstaan om het project te realiseren, een mooi consortium samen te stellen met verschillende soorten investeerders en private eigenaren en dingen uit te proberen. Er is geld voor echte investeringen. De subsidie maakt de drempel lager om mee te doen.
Sommige partners hebben een duidelijke sociale doelstelling: de woningcorporatie en de vrouwenopvang die een betere leefomgeving willen realiseren voor hun bewoners. Het debatcentrum wil een bijdrage leveren aan de bewustwording van de klimaatopgave en de projectontwikkelaar wil laten zien dat het pionier is op het gebied van duurzame ontwikkeling.
De uitdaging zit hem erin om ook dit soort maatschappelijke baten bij zo’n investering te kwantificeren en mee te nemen in de som van het rendement: de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA). Binnen LIFE is een MKBA ontwikkeld die alle kosten en baten in beeld brengt.
Regelgeving niet in overeenstemming met het doel
Naast de eigenlijke investeringen wordt ook gekeken naar mogelijke belemmerende regelgeving: deze is niet (altijd) in overeenstemming met de beoogde doelen. Een woningcorporatie mocht bijvoorbeeld de opgewekte zonne-energie niet direct leveren aan het elektriciteitsnet. Daardoor werd hun rendement slechter. Rotterdam neemt het voortouw bij het aanpassen van dit soort regels.
Meerwaarde van de samenwerkingen
Het mooiste resultaat vindt Paul toch eigenlijk wel het gesprek dat op gang komt. “De ontwikkeling in de maatschappij, het gesprek dat ontstaat over de daken en de mogelijkheden. Mensen gaan erover nadenken.”
Hij vat de voortgang mooi samen. “Terugkijkend op de start tot nu gaat het goed met het project. Het blijft een sterk verhaal, we kunnen het uitleggen en ook de partners zijn enthousiast en vertellen het door. We voeren ook echt hele andere gesprekken met partners, zoals bijvoorbeeld woningcorporaties.”
Wat voor rol speelt Evers + Manders in dit project?
“We hebben veel voordeel gehad van de inzet van Evers + Manders bij het doen van de subsidieaanvraag bij LIFE: zij weten hoe de aanvraag eruit moet zien om de kans op honorering van je aanvraag te optimaliseren. Ze geven de kansen aan, ze ontwikkelen het projectplan met de partners en ze schrijven de aanvraag.”
Eline springt hier op in: “Na toekenning van de subsidie fungeren ze als vraagbaak voor alle betrokken partijen en helpen ze om de administratieve systemen goed in te richten. Ook de procesbegeleiding en het risicomanagement dat Evers + Manders verzorgt is van onschatbare waarde. Alle partners in het project zijn blij dat Evers + Manders erbij betrokken is. Dat is ook goed voor de onderlinge samenwerking en het vertrouwen.”
Monitorbezoek
Eline vertelt verder over het monitorbezoek door LIFE. “E+M heeft ons echt goed geholpen het monitorbezoek voor te bereiden, ons bewust te maken van hetgeen we konden verwachten. Daardoor verliep het heel soepel. Tijdens het bezoek was E+M er zelf natuurlijk ook, en hielp ons in discussies met de monitoren over voorwaarden en doelstellingen. De reactie van de monitoren was heel positief.“
Blik op de toekomst
Paul van Roosmalen heeft het volgende plan alweer in zijn hoofd: Verbinden van de daken van de diverse gebouwen. Ofwel, dakbruggen. Een soort van luchtbruggen die van gebouw naar gebouw lopen zoals in Calgary en Minneapolis stel ik me dan voor, alleen dan open en openbaar? Van Urban Roofs naar Roof Scape dus? Of is dat nog een brug te ver?
In 2019 zijn er weer volop kansen voor mooie projecten op het gebied van klimaatadaptatie. Een goede voorbereiding is de beste garantie voor een hoge slaagkans. Neem nog dit jaar contact met ons op als u een idee heeft.
Henny Doppenberg
Marketing en communicatie
