De meeste gebouwen in Nederland worden verwarmd door middel van aardgas. Ook geldt dat in veel woningen nog op gas wordt gekookt en dat tapwater door een gasgestookte ketel wordt verwarmd. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 is gehalveerd en dat Nederland in 2050 volledig is overgestapt op duurzame energie. Het kabinet heeft als doelstelling dat alle ruim 8 miljoen woningen en andere gebouwen van het aardgas af moeten. Dit is een enorme opgave in zowel technisch, sociaal-maatschappelijk als financieel opzicht. Van gemeenten wordt verwacht dat zij plannen uitwerken waarmee wijken van het gas kunnen worden gehaald.
Programma Aardgasvrije Wijken (PAW)
Om gemeenten te ondersteunen en inspireren is in 2018 het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) gelanceerd. In dit programma wordt ervaring opgedaan met de wijkgerichte aanpak en geëxperimenteerd met verschillende technieken en werkwijzen. Belangrijke aandachtspunten zijn initiatief, participatie en draagvlak van bewoners. Ook wordt verkend hoe de opgave verbonden kan worden met andere fysieke en sociale opgaven in de wijk.
In 2018 en 2020 zijn in een grote variatie aan gemeenten, verspreid over het hele land, respectievelijk 27 en 19 proeftuinen geselecteerd en gestart. Uit evaluatie van de 46 proeftuinen blijkt dat het een complexe opgave is om wijken aardgasvrij te maken. Tegelijkertijd laten de proeftuinen voortgang zien en wordt er veel geleerd van verschillende alternatieven voor aardgas. Zo blijken een goede wijkgerichte businesscase, een stevige regierol van gemeenten en goede samenwerking met partners om ieders plannen op elkaar af te stemmen van groot belang. Ook is een intensieve en laagdrempelige bewonersaanpak nodig om bewoners mee te krijgen. Juist het draagvlak blijkt van belang om het aardgasvrij maken te verbinden aan andere, sociale en fysieke opgaven in de wijk.
Dit jaar wordt het programma voor de derde keer opengesteld. Gemeenten kunnen vanaf 1 juni 2021 tot 1 november 2021 17:00 uur projectvoorstellen indienen. In de 46 lopende proeftuinen is er nog weinig aandacht voor isolatie als voorwaarde voor de inzet van een lage-temperatuur warmtenet (<55˚C) of warmtepomp. Daarom moet isolatie in de nieuwe projecten een expliciet onderdeel zijn. In de derde ronde worden daarom proeftuinen geselecteerd waarbij woningisolatie onderdeel is van de aanpak. Voor de derde openstelling is een budget van € 50 miljoen gereserveerd.
Belangrijke voorwaarden die gelden voor de 3e openstelling:
- Aanvraag moet worden ingediend door een gemeente;
- Aanvraag dient goedgekeurd te zijn door het college van B&W;
- De gemiddelde rijksbijdrage bedraagt circa € 4.000.000 en moet worden in gezet in 2022-2030;
- De rijksbijdrage is bedoeld voor financiering van de meerkosten ten opzichte van voortzetting van de huidige situatie (de onrendabele top). Doel is dat een project resulteert in het aardgasvrij maken van gemiddeld 500 woningen. Daarbij geldt dat alle gebouwen in het gekozen gebied deel uit maken van het project;
- Er moet sprake zijn van een mix van gebouwtypen en gebouweigenaren;
- Uiterlijk 2040 moet de wijk aardgasvrij zijn.
De aanvragen worden geselecteerd aan de hand van de volgende selectiecriteria:
- Uitvoeringsgereedheid: Hierbij wordt gekeken naar de fase waarin het project zich bevindt, de wijze waarop de aanpak aansluit bij de wijk, het verkregen draagvlak, de technische gereedheid, de financiële onderbouwing, de wijze waarop de projectorganisatie is ingericht en de betrokkenheid van het college van B&W;
- Energiebesparing en energie-efficiëntie: uitgedrukt in het CO₂-besparingspotentieel;
- Opschalingsperspectief: de mate waarin de aanpak elders gerepliceerd kan worden;
- Spreidingscriteria: spreiding van technieken, participatie-aanpakken, gebouweigenaren, gebouwtypen, grote/ kleine gemeenten. Het criterium van regionale spreiding wordt minder streng gehanteerd. Gestreefd wordt naar een evenwichtige verdeling van proeftuinen over het land.
Evers + Manders Subsidieadviseurs heeft veel ervaring met het ondersteunen van gemeenten in complexe subsidietrajecten op het gebied van woningbouw, klimaat en milieu, waaronder het Programma Aardgasvrije Wijken. Wij denken dan ook graag met u mee om uw ambities op het gebied van aardgasvrij te vertalen naar een aanvraag binnen dit programma. Wilt u meer weten, neem vrijblijvend contact op!
Volgt u ons al op LinkedIn?